هفته دولت یادمان آسمانیان زمینی؛ شهیدان رجایی و باهنر

مقدمه
اجتماعی بودن، از فطریات انسان است و هیچ چیز مانند بی امنیتی، نبود نظم اجتماعی و بی قانونی، به جوامع انسانی آسیب نمی رساند. در برابر این پدیده های تباه گر، واژه «دولت» نمود می‌یابد که عبارت است از: ساخت قدرتی برای دفاع از مردم و سرزمین و برقراری نظم و قانون و نگهبانی نظام. دولت اسلامی باید با الگوپذیری از دولت علوی، تمام توان خویش را در راه تحقق اهداف والای نظام به کار گیرد؛ چراکه به تعبیر مقام معظم رهبری، هرگونه موفقیتی که برای دولت به وجود آید، موفقیت نظام اسلامی است و اگر خدای ناکرده برای دولت در فعالیت های گوناگونش، رکود یا توقف یا ناکامی پیش آید، این ناکامی هم برای اصل نظام تلقی خواهد شد. این مقاله، با ارج نهادن به هفته دولت و سپاس از دولت مردان، به برخی از وظایف آنان همچون: خدمت رسانی، خودباوری و اقتدار، پاسخ گویی، عدالت و نیز نقش دولت در اتحاد ملی و انسجام اسلامی می پردازد.

هفته دولت در کلام مقام معظم رهبری

مقام معظم رهبری درباره هفته دولت می فرماید: «هفته دولت، فرصت مغتنمی است تا مردم با نتایج تلاش های بخشی از مجموعه نظام اسلامی بیشتر آشنا شوند و دروغ بودن محور اصلی تبلیغات دشمنان اسلام مبنی بر ناکارآیی و ناتوانی نظام اسلامی، آشکارتر گردد.» ایشان هفته دولت را به تعبیری، «هفته مجموعه حاکمیت نظام» می داند و می فرماید: «هفته دولت، یک فرصت مغتنم دیگری هم هست برای نقد و اصلاح عملکردها به شکل صحیح.» خوش بختانه رهبر بصیر و فرزانه انقلاب با اتکا به تجربه های ارزشمند اجرایی و تیزبینی خاص خویش، کوشیده است با نظارت دقیق بر عملکرد دولت مردان و نمایاندن نقاط قوّت و ضعف آنها، با بیان هشدارها، رهنمودها و راه کارها، دولت را برای رسیدن به اهداف چشم اندازی روشن و امیدبخش یاری رساند. ایشان همواره با طرح خواسته هایی چون مبارزه دولت مردان با مثلث شوم فقر و فساد و تبعیض و طرح های دیگر، به تبیین سیاست های صحیح نظام پرداخته است.

دولت و نهضت خدمت رسانی خدمت گذاری دولت، در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)

یکی از ویژگی های دولت اسلامی در اندیشه سیاسی امام خمینی رحمه الله ، خدمت گزاری است. ایشان در این زمینه می فرماید: «در حکومت اسلامی، حکومت ها باید تابع مردم باشند و حکومت ها برای مردم باشند، نه مردم برای حکومت ها. حکومت اسلامی حکومتی است که باید خدمت گزار مردم باشد.» خدمت گزاری به مردم و جامعه، از ارزش هایی است که در فرهنگ اجتماعی و اخلاقی امام، نقش مهمی داشته است.

خدمت گزاری دولت در بیان رهبر فقید انقلاب چنین آمده است:
دولت ها، خدمت گزار مردمند.
خدمت به خلق، خدمت به خداست.
باید فکر این معنا کنید که خدمت کنید به کشور، خدمت کنید به ملت که بعد از خود شما مثل مرحوم رجایی، مردم، شهادت فعلی و عملی بدهند بر اینکه شما خوبید تا خدای تبارک در محضرش شما را قبول کند. ای دولت ها! فتح کشور مهم نیست، فتح قلوب مهم است.

دولت و خدمت به قشرهای پایین جامعه

امام علی علیه السلام در فرمان معروفش به مالک اشتر، درباره محرومان جامعه سفارش می کند. ایشان به زمام دارانش توصیه ای ویژه می فرماید که حقوق طبقه محروم را رعایت کنند. امام خمینی رحمه الله نیز که بر شاخصه های حکومت علوی تأکید فراوان داشت، چنین می فرماید: «دولت واقعا باید با تمام قدرت، آن طوری که علی علیه السلام برای محرومین دل می سوزاند، این هم با تمام قدرت، دل بسوزاند برای محرومین».

مقام معظم رهبری نیز با اشاره به برپایی نهضت خدمت رسانی، اهمیت خدمت به محرومان و تهی دستان را بیان می کند: «ممکن است ما انواع و اقسام کارها و برنامه ها را پیش رو داشته باشیم و اجرا کنیم. باید در میان آنها، آنچه خدمت رسانی عمیق تر و ماندگارتر و زودبازده تر محسوب می شود، اولویت پیدا کند. به ویژه این کارها باید بیشتر در خدمت قشرهای مستضعف و محروم و محتاج جامعه صورت گیرد».

دولت و اتحاد ملی هم گرایی سلیقه های مختلف سیاسی

از جمله پندهای وحیانی، وحدت و هم دلی و «اعتصام به حبل الله» است. امروزه اهمیت بیش از حد این پیام آموزنده در بین اعضای دولت، به دلیل آن است که دشمنان شوم اندیش، چشم امید به اختلاف ها و تفرقه افکنی های درونی دوخته اند تا با ستیزهای درونی و تنش های سیاسی و مذهبی داخلی، در صفوف ملت رخنه ایجاد کنند و سلطه اهریمنی خویش را از سر گیرند.
مقام معظم رهبری، تقویت وحدت را راه اصلی مقابله با توطئه های دشمنان می خواند و با اشاره به استفاده امریکا از همه امکانات و طرح ها برای نابودی نظام اسلامی می فرماید: «در مقابل این دشمن، باید شالوده مستحکم داخلی را تقویت کنیم که شرط اول آن، حفظ اتحاد و یگانگی و هم دلی حول محورهایی است که امام و قانون اساسی بر آن تأکید کرده اند؛ یعنی اسلامیت نظام، اصول قانون اساسی و ساختار نظام جمهوری اسلامی با همه ارکان آن.» دولت های اسلامی در ایجاد وحدت ملت ها و جوامع در برابر استکبار نقش اساسی دارند تا آن جا که امام خمینی رحمه الله می فرماید: «دولت های اسلامی، یک وحدت واقعی اسلامی ایجاد کنند. گذشت کنند از بعضی شهوات خودشان و با هم دست برادری بدهند. همه مجتمعا در برابر غرب بایستند».

عوامل از هم گسستگی پیوند دولت و ملت

برخی از عوامل زمینه ساز جدا شدن دستگاه های دولتی از مردم عبارتند از:
الف) بی توجهی به خواسته های مردم
دولت برای مدت طولانی نمی تواند به نیازها و خواسته های مردم بی توجه باشد؛ زیرا بحران پدید آمده از این مسئله می تواند به نابودی نظام موجود بینجامد. بر این اساس، نابودی، سرنوشت ناگزیر حاکمانی است که به خواست و اراده ملی بی توجهند.
ب) توجه زیاد مسئولان به دنیاگرایی و ثروت اندوزی
اگر شعار مسئولان حکومت اسلامی قناعت و زهد باشد، ولی برای خود زندگی پرزرق و برقی فراهم آورند، نه تنها سبب روی گردانی مردم از نظام موجود خواهد شد، بلکه تضعیف ایمان دینی آنها را نیز در پی خواهد داشت. هماهنگی گفتار و رفتار حاکمان، موجب پدید آمدن حمایت های گسترده مردمی است.

دولت و انسجام اسلامی/ مرزها جدا، قلب ها با هم

بنیان گذار جمهوری اسلامی، حضرت امام خمینی رحمه الله از مسلمانان می خواهد که خودشان را از هم جدا ندانند و مرزها را اسباب جدایی قلب ها نپندارند. ایشان، انسجام و برادری مسلمانان را امری دینی و سیاسی برمی شمارد و می فرماید: «دولت های اسلامی باید به منزله یک دولت باشند. کأنّه یک جامعه هستند. یک پرچم دارند. یک کتاب دارند. یک پیغمبر دارند. اینها همیشه باید با هم متحد باشند و اگر چناچنه این آمال حاصل بشود که بین دولت های اسلامی از همه جهات وحدت پیدا بشود، امید است بر مشکلات خودشان غلبه کنند و قدرتی بزرگ تر از قدرت های دیگر در مقابل سایر قدرت ها باشند».

راهکارهای یک پارچگی دولت های مسلمان

عوامل مهمی برای انسجام کشورهای اسلامی و اتحاد دولت‌های مسلمان وجود دارد که دولت جمهوری اسلامی ایران می‌تواند در آن راستا گام بردارد. برخی از این عوامل عبارت است از:الف) هویت اسلامی در میان کشورهای مسلمان می تواند محور و هدف مشترکی برای رسیدن به این پیوند دینی- سیاسی باشد.ب) وجود پول مشترک میان کشورهای اسلامی، می تواند از سلطه تاریخی مالی دلار بکاهد. ج) وحدت نظر در سیاست خارجی، یکی از اصول اولیه هم گرایی سیاسی بین دولت هاست. موضوع هایی مانند اسرائیل، سیاست مداخله گرایانه امریکا و حمایت از ملت های مظلوم اسلامی، مسائلی است که می تواند در چارچوب سیاست گذاری های هماهنگ خارجی قرار گیرد.

دولت و خودباوری/ ضرورت رسیدن به استقلال اقتصادی

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، انواع تحریم ها بر ضد آن اعمال شد. حال، اگر جامعه انقلابی ایران که از زمینه های مناسب فرهنگی برخوردار است، از حداقل امکانات اقتصادی برخوردار نباشد، مقاومت مقابل این تحریم ها چندان به طول نخواهد انجامید. بنابراین، توجه و تلاش همه جانبه دولت در راه آرمان خودباوری و خودکفایی، امری پرهیزناپذیر است و خطر غفلت از آن، متوجه اصل انقلاب خواهد بود. امام خمینی رحمه الله در این زمینه می فرماید: «ما باید زحمت بکشیم تا در همه جناح ها، خودکفا باشیم. امکان ندارد که استقلال به دست بیاید قبل از اینکه استقلال اقتصادی داشته باشیم. اگر ما بنا باشد که در اقتصاد احتیاج داشته باشیم، در چیزهای دیگر هم وابسته خواهیم شد.» ایشان مهم ترین مسئله حکومتی را چنین بازگو می کند و می فرماید: «در رأس همه چیزها این است که یک کشوری راجع به ارزاقش محتاج نباشد به خارج.» از این رو، به اعتقاد رهبر فقید انقلاب، «استقلال فقیرانه، بهتر از وابستگی مرفه است».

دولت و چشم انداز بیست ساله/ آفاق روشن پیش روی نظام

پیام های بنیان گذار جمهوری اسلامی در سال های نخست انقلاب چنین است: «ما باید در برنامه درازمدت، فرهنگ وابسته کشورمان را به فرهنگ مستقل و خودکفا تبدیل کنیم.» اصولا آینده نگری و فرجام شناسی در هر نظام سیاسی، بیانگر بلوغ فکری و عقلانی آن نظام به شمار می رود و از حرکت نظام مند و پیش رونده و هدف گرایی دستگاه سیاسی حاکم خبر می دهد. بدیهی است حرکت بر مدار برنامه های از پیش تدوین یافته، از مهم ترین عوامل موفقیت و کارآمدی نظام خواهد بود. هر برنامه ای به پشتوانه تجربه های دیروز، توان مندی های امروز و دوراندیشی برای فردا تدوین می یابد. سند چشم اندازِ بیست ساله نیز با توجه به گذشته، حال و آینده جمهوری اسلامی برنامه ریزی شده است. اجرای دقیق این برنامه از سوی دولت، آفاق روشنی را در دهه های آینده پیش روی نظام می گشاید و سربلندی کشور و نظام اسلامی را فراهم می آورد. ازاین رو، بر دولت است که تمامی قدرت خویش را صرف رسیدن به اهداف چنین چشم انداز روشنی کند و مردم نیز در این راه، یاری رسان و حامی دولت باشند.

چشم انداز و حرکت دولت به سوی اقتدار

مقام معظم رهبری، در امتداد تصمیم گیری های بدیع و شجاعانه خود برای الزام دولت به خروج از روزمرگی و حرکت در چارچوب برنامه ای کاملاً شفاف و عملی، در آغاز دومین دوره ریاست جمهوری حجت الاسلام و المسلمین سید محمد خاتمی، ضرورت تهیه چشم اندازی که افق بیست ساله نظام جمهوری اسلامی ایران را به نمایش گذارد، گوشزد و برابر اصل ۱۱۰ قانون اساسی، ایشان را موظف به پی گیری آن فرمود. خوش بختانه با تلاش کارشناسان دولت، اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام و کمیته ای چهار صد نفره، سرانجام این تلاش به بار نشست و از سوی ایشان به مراکز اجرایی ابلاغ شد. سند چشم انداز بیست ساله که پس از قانون اساس، مهم ترین سند جمهوری اسلامی به شمار می آید، نظام اسلامی ما را پس از بیست سال به قدرت برتر منطقه تبدیل خواهد کرد و دولت نیز موظف است برنامه های خود را بر اساس مفاد و روح کلی حاکم بر این سند، تدوین و عمل کند.

دولت و مردم/ پشتیبانی مردم از دولت

همان گونه که در کلام امام علی علیه السلام نیز آمده است، استواری هر حکومت به حمایت همه جانبه مردم وابسته است. حقوق زمام دار اسلامی بر مردم این است که او را در انجام برنامه های اصلاحی، تربیتی و خدماتی یاری رسانند. در نظریه های حکومتی امام خمینی رحمه الله نیز حمایت مردم از دولت، از حقوق مهم دولت شمرده شده است که آثار و برکات گران باری برای نظام اسلامی دارد. از این روست که ایشان در جایی می فرماید: «همه مردم، همه انسان ها، دولت اسلامی را تقویت کنند تا بتوانند اقامه عدل بکند».

نظارت و مشورت

مسئولیت نظارتی و مشورتی، از حقوق مهم دولت بر مردم در اندیشه سیاسی اسلام و حضرت امام خمینی رحمه الله است. مردم نباید در جامعه اسلامی درباره رفتارهای سیاسی و جهت گیری های اجتماعی زمام داران خود بی اعتنا باشند. آنان موظفند بر سیاست گذاری های دولت و کارگزاران نظام اسلامی از راه امر به معروف، شرکت در انتخابات و نصیحت حاکم نظارت کنند و با نظرهای مشورتی و خیرخواهانه خود، موجب استواری دولت اسلامی و اصلاح زمام داران خویش شوند. امام خمینی رحمه الله در این باره می فرماید:«همه ملت موظفند به اینکه نظارت داشته باشند در همه کارهایی که الان مربوط به اسلام است».

حضور مداوم و لزوم مقاومت

از حقوق مهم دولت بر مردم که در منابع دینی و اندیشه سیاسی امام خمینی رحمه الله نیز آمده، لزوم مقاومت آنها در برابر مشکلاتی است که از درون و بیرونِ مرزهای کشورهای اسلامی متوجه نظام می شود. حضور مداوم مردم در صحنه، افزون بر محکم ساختن پایه های حکومتی، دولت مردان را در اجرای برنامه ها یاری می رساند و دولت اسلامی را در برابر شبیخون بیگانگان استوار می سازد. توجه به حضور پیوسته مردم در پاسداری از انقلاب و دستاوردهای آن در برابر دشمنان، اهمیت خاصی دارد و حضرت امام خمینی رحمه الله ، آن را تنها راه مقابله با دشمنان و مبنای استواری نظام اسلامی می داند. ایشان با سفارش به دولت مردان، احترام و اعتنا به آرای مردم را وظیفه دولت و جمهوری اسلامی را ره آورد حضور و فداکاری ملت برمی شمارد و می فرماید: «به دولت و دست اندرکاران توصیه می کنم که قدر این ملت را بدانید و در خدمت گزاری به آنان، خصوصا مستضعفین و محرومان و ستم دیدگان که نور چشمان ما و اولیای نعم ما هستند و جمهوری اسلامی ره آورد آنان و با فداکاری های آنان تحقق پیدا کرد و بقای آن نیز مرهون خدمات آنان است، فروگذار نکنید».

دولت و فرهنگ عدالت/ حکومت عدل علوی، سرمشق دولت مردان

اساسا حکومت جز با عدالت، هویت حقیقی نمی یابد و همراهی مردمان را به دست نمی آورد. امام علی علیه السلام در عهدنامه مالک اشتر یادآور شده است: «آنچه بیشتر دیده والیان به آن روشن است، برقراری عدالت در شهرها و پدید شدن دوستی میان مردمان است.» ایشان، حکومت را برای برقراری عدالت به صورت همه جانبه می خواست، چنان که فرمود: «به خدا سوگند، این کفش بی ارزش، نزد من محبوب تر است از حکومت بر شما، مگر آنکه حقی را برپا سازم یا باطلی را براندازم».
از نگاه اسلام، جامعه ای که عدالت در آن برپا نیست، حیات انسانی و زندگی معنوی ندارد. در سخنان پیشوای عدالت خواهان، امام علی علیه السلام چنین آمده است که «العدلُ حیاةٌ؛ عدالت، زندگی است.» نیز حضرت می فرماید: «عدالت، بنیاد دست یابی به هر سعادت است و ستم، مایه هلاکت است.» نتیجه کلام آنکه هر نوع نابسامانی، نشانی از بی عدالتی است. اگر عدالت باشد، جامعه و امور سامان می یابد و همگان لباس عافیت و سلامت و کرامت به تن می کنند. امیرمؤمنان علی علیه السلام حکومت را در این جهت سیر داد، چنان که در خطبه ای خطاب به مردم فرمود: «و از عدالت خود، لباس عافیت بر تنتان کردم.» از این رو، بر دولت اسلامی که رهرو راه عدالت و عدالت پیشگان تاریخ و الگوپذیر حکومت علوی است تا در این راه گام بردارد و عدل و عدالت را در جامعه اسلامی مان حکم وفا سازد.

عدالت اجتماعی از دید رهبری

از اهداف اصلی حکومت اسلامی، برپایی قسط و عدالت اجتماعی است. اجرای درست عدالت در جامعه و بهره مندی تمامی مردمان از امکانات موجود، اصلی ترین عامل اجتماعی حرکت جامعه انسانی به سوی تعالی است. بنابراین، وظیفه دولت اسلامی است که در تأمین عدالت اجتماعی تلاش کند. مقام معظم رهبری نیز بر اساس بینش سیاسی ـ الهی خود و با پیروی از سیره نبی اکرم صلی الله علیه و آله و نیز در تداوم راه حضرت امام خمینی رحمه الله ، بر تأمین این مهم در دولت دینی تأکید می ورزد: «مسئولان باید به دنبال عدالت باشند. دنبال آسان کردن زندگی برای طبقات مستضعف و محروم و پابرهنه باشند؛ کسانی که در روز خطر این مملکت را نجات دادند.» ایشان در جای دیگر می فرماید:«اولین ارزش در نظام ما از لحاظ عملی باید تأمین عدالت اجتماعی باشد».

با رجایی و باهنر؛ آسمانیان زمینی/ راه «رجا» بسته نیست

تقویم شهریور، ما را به بازخوانی سخنان و رهنمودهای دولت مردی خدمتگزار، شهید محمدعلی رجایی فرامی خواند:
تداوم انقلاب: انقلاب ما با خواهش و تمنا تداوم نمی یابد. موضع قوی لازم است تا به دگرگونی‌های بنیادی جامعه بپردازیم.
شهیدان: هر قطره خون عزیزی که بر خاک می ریزد، بر مقاومت بلند و تناور این امت سرخ، شکوفه های رهایی چه پرشکوه می روید و نسیم بیداری در فراسوی مرزهای اسلامی عطر روح بخش آزادی می پراکند.

آشنایی با دیدگاه های شهید باهنر

نام خون رنگ باهنر نیز در کنار رجایی، همچنان در کتاب تاریخ ما می درخشد. اکنون به بیان برخی از دیدگاه های آن شهید فرزانه می پردازیم:

سه عامل پیروزی انقلاب اسلامی، نخست، مسئله رهبری قاطع امام خمینی رحمه الله ، دوم، ایمان مذهبی و روح اسلامی حاکم بر انقلاب، سوم، هم بستگی مردم و حضور همه اقشار در مبارزه بود.
انقلاب ما، انقلابی فرهنگی است و اگر انقلاب اقتصادی و انقلاب سیاسی و انقلاب های اجتماعی مطرح است، بر بنیان انقلاب فرهنگی است.

هدف اصلی انقلاب، دفاع از مستضعفین است.

آفت بزرگ انقلاب، غرور ناشی از پیروزی و بازگشت روحیه خودخواهی و گرایش به رفاه طلبی و ویژگی های قبل از خودسازی دوران انقلاب است.

وحدت در کلام شهید رجایی

ما هرگز موفق نمی شویم مگر اینکه همه دست در دست هم بگذاریم و احساس مسئولیت بکنیم و در هرجا که هستیم، آنچه را انتظار داریم دیگران انجام بدهند، خودمان انجام بدهیم.
من به جوانان میهن اسلامی هشدار می دهم که مراقب دسیسه های شیطان بزرگ باشند و بدانند که استمرار انقلاب و تحقق اهداف آن، با اتکا به خدای بزرگ و در سایه وحدت و یک پارچگی امت مسلمان ما امکان پذیر است.


پانوشت:
ظهور پربرکت دولت فروزنده انقلاب؛ یعنی آغاز ره یافتی نو در اندیشه و عمل همه مسلمانان جهان و قرن، قرن، خجستگی.

هفته پیدایش سامان سیاسی ـ الهی و ارمغان آور افقی روشن فراروی تمامی مسلمانان جهان مبارک باد.

مردم، کلیدی ترین و محوری ترین نقش را در روی کار آمدن دولت اسلامی دارند و به عنوان تکلیفی الهی به انتخاب و ارشاد و نظارت آن می پردازند.

نظام حکومت اسلامی، نه بر مبنای زور استوار است و نه به شیوه آزاد مردمی که در غرب معمول است، بلکه آمیزه ای از حکومت مردمی و الهی است یا به عبارت روشن تر: «مردم سالاری مکتبی».
هفته دولت، پاسداشت سخت کوشی دو رهیار عاشق و تمامی رهروان مسیر بالندگی و اتخار است.
حیات پرفروغ سیاسی که برگرفته از دولت انقلاب اسلامی است، در بردارنده بازگشتی جدید به شناخت اسلامی در عقلانیت و سیاست دینی است.

انتهای پیام/