راه هاي حفظ و انتقال فرهنگ ايثار«سيال بودن» يكي از ويژگي هاي آشكار فرهنگ است. فرهنگ به گونه اي است كه قدرت انتقال ازعصري به عصر ديگر و از نسل پيشين به نسل پسين را دارد؛ اما چگونه؟

به گزارش سرویس فرهنگی هنری راهیان نور، راه هاي حفظ و انتقال فرهنگ ايثار«سيال بودن» يكي از ويژگي هاي آشكار فرهنگ است. فرهنگ به گونه اي است كه قدرت انتقال ازعصري به عصر ديگر و از نسل پيشين به نسل پسين را دارد؛ اما چگونه؟ «سيال بودن» يكي از ويژگي هاي آشكار فرهنگ است. فرهنگ به گونه اي است كه قدرت انتقال ازعصري به عصر ديگر و از نسل پيشين به نسل پسين را دارد؛ اما چگونه؟ با جاري شدن آن در متن زندگي مردم. فرهنگ ايثار و ارزش هاي آن براي جاودانه ماندن بايد با زندگي روزمره مردم، عجين شود و در متن زندگي آنان جريان پيدا كند. ايثار زمان و مكان نمي شناسد، همه زماني و همه مكاني است. به ياد آوريم روزهاي انقلاب و نيز روزهاي خاطره انگيز و پرشور دفاع مقدس را كه چگونه حضور و همراهي همه مردم را در جريان ها شاهد بوديم. هم اكنون وقتي پيكر پاك و معطر شهيدان را مي آورند، حال و هواي آن روزها دوباره پيدا مي شود و همين امر، نشان نفوذ عميق ارزش هاي ديني و ملي در ميان آحاد ملت است. مهم، هدايت شور، احساسات و عواطف پاك جامعه اسلامي و مردم خوب، بزرگوار و رشيد ايران اسلامي و خدمت به آنان است كه به تعبير امام راحل امتحان خود را خوب پس داده اند و حتي بهتر از امت پيامبر (ص) در صدر اسلام در صحنه ظاهر و حاضر شده اند. در يك نگاه ساده، در محتواي فرهنگ ايثار موارد زيادي را مي توان مشاهده كرد. ايدئولوژي و جهان بيني، باورها و ارزش هاي پشتوانه فرهنگ ايثارگري و شهادت را مي سازند و به برخي از آنها تحت عنوان مباني ايثار پرداختيم. خداخواهي، دين باوري، خدايابي، اخلاص، انسان دوستي و دگرخواهي، از خودگذشتگي، عزت، عظمت و تكامل روحي بسياري ديگر به عنوان پيش زمينه ايثار مطرح است. برخي از اين محتوا فعاليت هاي آموخته شده و مشترك، نظير ايثار، از جان گذشتگي و ديگر ارزش هايي است كه از آن نام برديم. برخي ديگر از مقوله افكار و انديشه ها است. مواردي نظير از جان گذشتن در راه خدا، مقابله با كفر، جهاد في سبيل الله از اين زمره اند. برخي ديگر را مي توان به عنوان محصولات اجتماعي و مشترك فرهنگي غني ايثار دانست. لباس ها، مقبره ها، گنبدهاي شهدا و تمام آثاري كه از ايثارگران به جا مانده است. برخي ديگر نيز فناوري و ابزارهايي است كه محصولات مربوط به ايثار و شهادت را مي سازد. برخي ديگر نيز سازمان هاي اجتماعي و نهادهايي نظير بنياد ايثارگران، حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس هستند كه در اين زمينه مشغول به خدمت رساني اند. جاري كردن فرهنگ ايثار با اين محتواي بسيار، در متن زندگي عموم جامعه، شيوه و ابزارهاي خاص خود را مي طلبد. اگر بخواهيم ايثارگري، فرهنگ مردم شود و ملكه ذهن Internalization و دروني شود، بايد علاوه بر عمومي بودن، از حالت عمدي بيرون آيد. بايد وارد ناخودآگاه مردم شود و به اصطلاح علماي اخلاق ملكه شود. صفت اخلاقي كه تبديل به ملكه شد، تغيير آن آسان نيست.براي اين كار بايد تلاش هاي بسيار صورت پذيرد. موارد زير برخي از اين اقدام هاي ضروري است: الف) خدامحوري و آرمان گرايي مسئولان جامعه با نگاه تكليف محور به جاي نگاه رابطه محور و عامل شدن به انجام و پيگيري آن همراه با در ميان نهادن صريح و صادقانه مشكلات و پرهيز از پنهان كاري هاي غيرضرور. ب) جلوگيري از تنزل ارزش هاي ايثارگري و دفاع مقدس از سطح ملي و مردمي به سطح ارزش هاي گروهي. اين ارزش ها بايد در فرهنگ جاري شود نه اين كه به صورت خرده فرهنگ در گروه هايي خاص رواج داشته باشد. اين كار با شكستن حصر ارزش ها و منحصر نداشتن آنها به گروهي خاص امكان پذير است. بايد براي اهميت يافتن ارزش ها از طريق تبيين علمي، عقلاني و مناسب آنها زمينه سازي كرد. ج) تلاش مناسب و فعال براي باورپذير كردن ارزش هاي دفاع مقدس از طريق اجتناب جدي از تبليغاتي كردن آنها و در نظر گرفتن انواع مخاطبان و در سطح آنان سخن گفتن كه توصيه پيامبر بزرگ اين است كه «كلم الناس قدر عقولهم». د) اقدام مناسب براي استفاده هنرمندانه از نمادهاي بديل در قالب هاي بديع هنري به منظور بازآفريني فرهنگي ارزش هاي دفاع مقدس در عين حفظ روح كلي آنها. ه) ايجاد هماهنگي كامل ميان بخش هاي فرهنگي با ديگر بخش هاي جامعه از طريق مهندسي فرهنگي و تبيين نظام جامع فرهنگي كشور و مديريت آن. و) اطلاع رساني درست، سريع و مناسب از مسائل مختلف جامعه براي آحاد مردم از طريق وسايل ارتباط جمعي و رسانه هاي ديداري، شنيداري، گفتاري و نوشتاري. ز) تلاش براي بومي سازي مطالعات فرهنگي و مباحث متنوع آن از طريق از ميان بردن تعارض ميان صاحب نظران در تعريف ارزش ها و مسائل مختلف فرهنگي و اجتماعي. ح) اقدام براي از ميان بردن جاه طلبي ها و مسابقه الگوهاي ديني و فكري جامعه براي رسيدن به قدرت. نكند اين فكر تداعي شود كه همه تلاش ها براي رسيدن به قدرت ناچيز دنيايي و پست هايي كه به تعبير علي(ع) امانتي بر گردن است، بوده و هست! ط) اقدام مؤثر براي از ميان بردن مظاهر متنوع ضدارزشي و شبيخون فرهنگي در سطوح مختلف جامعه كه حتي برخي تحت عنوان ارزش ها تبليغ و ترويج مي شود. ي) آموزش و پرورش يا تعليم و تربيت غيرمستقيم، هنري و جذاب مطالب و مباحث عيني و عملي فرهنگ ايثار از جمله برشمردن برجستگي هاي ايثارگري و خدمتگزاري، اسرار شهادت طلبي و تفاوت آن با مرگ طبيعي، تبيين اصل دفاع مشروع در اسلام و حقوق بين الملل معاصر، توضيح تلازم متناسب در حق و تكليف، لزوم حفظ اصل امنيت و احساس امنيت، توجه به ادبيات اثرگذار داستاني، فيلم ها، تئاترها، اردوها، بازديدها و… كه با نوعي تعادل و البته تفاهم همراه باشد. ك) لزوم آسيب شناسي ايثارگري و ايثارگران. ل) برخي اقدام هاي ديگر نظير چاپ مجموعه مقالات، راه اندازي فصلنامه فرهنگ ايثار، برقراري ارتباطات مكاتبه اي، راه اندازي سايت و وبلاگ هاي مختلف در اين باره، ايجاد دبيرخانه علمي دائمي، تشكيل انجمن زنان هنرمند، عدم توجه به جنسيت و… راه هاي حفظ و انتقال فرهنگ ايثار«سيال بودن» يكي از ويژگي هاي آشكار فرهنگ است. فرهنگ به گونه اي است كه قدرت انتقال ازعصري به عصر ديگر و از نسل پيشين به نسل پسين را دارد؛ اما چگونه؟ با جاري شدن آن در متن زندگي مردم. فرهنگ ايثار و ارزش هاي آن براي جاودانه ماندن بايد با زندگي روزمره مردم، عجين شود و در متن زندگي آنان جريان پيدا كند. ايثار زمان و مكان نمي شناسد، همه زماني و همه مكاني است. به ياد آوريم روزهاي انقلاب و نيز روزهاي خاطره انگيز و پرشور دفاع مقدس را كه چگونه حضور و همراهي همه مردم را در جريان ها شاهد بوديم. هم اكنون وقتي پيكر پاك و معطر شهيدان را مي آورند، حال و هواي آن روزها دوباره پيدا مي شود و همين امر، نشان نفوذ عميق ارزش هاي ديني و ملي در ميان آحاد ملت است.مهم، هدايت شور، احساسات و عواطف پاك جامعه اسلامي و مردم خوب، بزرگوار و رشيد ايران اسلامي و خدمت به آنان است كه به تعبير امام راحل امتحان خود را خوب پس داده اند و حتي بهتر از امت پيامبر (ص) در صدر اسلام در صحنه ظاهر و حاضر شده اند.در يك نگاه ساده، در محتواي فرهنگ ايثار موارد زيادي را مي توان مشاهده كرد. ايدئولوژي و جهان بيني، باورها و ارزش هاي پشتوانه فرهنگ ايثارگري و شهادت را مي سازند و به برخي از آنها تحت عنوان مباني ايثار پرداختيم. خداخواهي، دين باوري، خدايابي، اخلاص، انسان دوستي و دگرخواهي، از خودگذشتگي، عزت، عظمت و تكامل روحي بسياري ديگر به عنوان پيش زمينه ايثار مطرح است. برخي از اين محتوا فعاليت هاي آموخته شده و مشترك، نظير ايثار، از جان گذشتگي و ديگر ارزش هايي است كه از آن نام برديم. برخي ديگر از مقوله افكار و انديشه ها است. مواردي نظير از جان گذشتن در راه خدا، مقابله با كفر، جهاد في سبيل الله از اين زمره اند. برخي ديگر را مي توان به عنوان محصولات اجتماعي و مشترك فرهنگي غني ايثار دانست. لباس ها، مقبره ها، گنبدهاي شهدا و تمام آثاري كه از ايثارگران به جا مانده است. برخي ديگر نيز فناوري و ابزارهايي است كه محصولات مربوط به ايثار و شهادت را مي سازد. برخي ديگر نيز سازمان هاي اجتماعي و نهادهايي نظير بنياد ايثارگران، حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس هستند كه در اين زمينه مشغول به خدمت رساني اند.جاري كردن فرهنگ ايثار با اين محتواي بسيار، در متن زندگي عموم جامعه، شيوه و ابزارهاي خاص خود را مي طلبد.اگر بخواهيم ايثارگري، فرهنگ مردم شود و ملكه ذهن Internalization و دروني شود، بايد علاوه بر عمومي بودن، از حالت عمدي بيرون آيد. بايد وارد ناخودآگاه مردم شود و به اصطلاح علماي اخلاق ملكه شود. صفت اخلاقي كه تبديل به ملكه شد، تغيير آن آسان نيست.براي اين كار بايد تلاش هاي بسيار صورت پذيرد.موارد زير برخي از اين اقدام هاي ضروري است:الف) خدامحوري و آرمان گرايي مسئولان جامعه با نگاه تكليف محور به جاي نگاه رابطه محور و عامل شدن به انجام و پيگيري آن همراه با در ميان نهادن صريح و صادقانه مشكلات و پرهيز از پنهان كاري هاي غيرضرور.ب) جلوگيري از تنزل ارزش هاي ايثارگري و دفاع مقدس از سطح ملي و مردمي به سطح ارزش هاي گروهي. اين ارزش ها بايد در فرهنگ جاري شود نه اين كه به صورت خرده فرهنگ در گروه هايي خاص رواج داشته باشد. اين كار با شكستن حصر ارزش ها و منحصر نداشتن آنها به گروهي خاص امكان پذير است. بايد براي اهميت يافتن ارزش ها از طريق تبيين علمي، عقلاني و مناسب آنها زمينه سازي كرد.ج) تلاش مناسب و فعال براي باورپذير كردن ارزش هاي دفاع مقدس از طريق اجتناب جدي از تبليغاتي كردن آنها و در نظر گرفتن انواع مخاطبان و در سطح آنان سخن گفتن كه توصيه پيامبر بزرگ اين است كه «كلم الناس قدر عقولهم».د) اقدام مناسب براي استفاده هنرمندانه از نمادهاي بديل در قالب هاي بديع هنري به منظور بازآفريني فرهنگي ارزش هاي دفاع مقدس در عين حفظ روح كلي آنها.ه) ايجاد هماهنگي كامل ميان بخش هاي فرهنگي با ديگر بخش هاي جامعه از طريق مهندسي فرهنگي و تبيين نظام جامع فرهنگي كشور و مديريت آن.و) اطلاع رساني درست، سريع و مناسب از مسائل مختلف جامعه براي آحاد مردم از طريق وسايل ارتباط جمعي و رسانه هاي ديداري، شنيداري، گفتاري و نوشتاري.ز) تلاش براي بومي سازي مطالعات فرهنگي و مباحث متنوع آن از طريق از ميان بردن تعارض ميان صاحب نظران در تعريف ارزش ها و مسائل مختلف فرهنگي و اجتماعي.ح) اقدام براي از ميان بردن جاه طلبي ها و مسابقه الگوهاي ديني و فكري جامعه براي رسيدن به قدرت. نكند اين فكر تداعي شود كه همه تلاش ها براي رسيدن به قدرت ناچيز دنيايي و پست هايي كه به تعبير علي(ع) امانتي بر گردن است، بوده و هست!ط) اقدام مؤثر براي از ميان بردن مظاهر متنوع ضدارزشي و شبيخون فرهنگي در سطوح مختلف جامعه كه حتي برخي تحت عنوان ارزش ها تبليغ و ترويج مي شود.ي) آموزش و پرورش يا تعليم و تربيت غيرمستقيم، هنري و جذاب مطالب و مباحث عيني و عملي فرهنگ ايثار از جمله برشمردن برجستگي هاي ايثارگري و خدمتگزاري، اسرار شهادت طلبي و تفاوت آن با مرگ طبيعي، تبيين اصل دفاع مشروع در اسلام و حقوق بين الملل معاصر، توضيح تلازم متناسب در حق و تكليف، لزوم حفظ اصل امنيت و احساس امنيت، توجه به ادبيات اثرگذار داستاني، فيلم ها، تئاترها، اردوها، بازديدها و… كه با نوعي تعادل و البته تفاهم همراه باشد.ك) لزوم آسيب شناسي ايثارگري و ايثارگران.ل) برخي اقدام هاي ديگر نظير چاپ مجموعه مقالات، راه اندازي فصلنامه فرهنگ ايثار، برقراري ارتباطات مكاتبه اي، راه اندازي سايت و وبلاگ هاي مختلف در اين باره، ايجاد دبيرخانه علمي دائمي، تشكيل انجمن زنان هنرمند، عدم توجه به جنسيت و… منبع: پايگاه اطلاع رساني فرهنگ ايثار و شهادت